مسئله بلوغ زودرس وپیامدهای آن

2-2-3-1- بلوغ زودرس چیست ؟

   بلوغ طبیعی دوره ای است که طی آن صفات ثانویه جنسی(علائم ظهور بلوغ ) به وجود می آیند و فرد توان باروری پیدا می کند. تغییرات فیزیکی در دوران بلوغ، نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم بلوغ غده هیپوتالاموس در دستگاه عصبی مرکزی، تحریک اعضای جنسی و ترشح هورمون های جنسی است. اما بلوغ زودرس ،ظاهر شدن علائم بلوغ از نظر فیزیکی و هورمونی زیر 11سال در دختران و زیر 13سال در پسران است. این روزها با تغییری که در ساختار زندگی شهری صورت گرفته و با توجه به پیشرفت هایی که در زندگی اجتماعی به وجود آمده بلوغ زودرس در دختران بسیار اتفاق می افتد.^[1]

   می توان گفت درجریان آخرین دهه این قرن ،شتابی که به «شتاب قرن» معروف است درزمینه رشد وبلوغ ایجادشده است که حداقل بخشی ازآن مربوط بهشرایط زندگی ئتغذیه دراین دهه می باشد.به عنوان مثال ،اولین قاعدگی درنروژبین سالهای 1840 و 1950  از17 سال به 5/13 سال کاهش یافته واین درایالات متحده بین سالهای 1905 تا 1955 از 14 سال ودوماه به 12 سال ونه ماه تنزل یافته است. ^[2]

2-2-3-2- پیامدهای بلوغ زودرس

   براساس تحقيقات، بلوغ زودرس در بسياري از موارد باعث افسردگي دختران مي شود و درمان اين افسردگي گاهي طولانی شده و حتي ميزان افسردگي در بعضي دختران به قدري بالاست كه بايد دارو مصرف كنند.

   دكتر اسماعيلی نسب، عضو هيئت علمي دانشگاه درمصاحبه ای که پایگاه اطلاع رسانی تبیان ازایشان نموده است از تصوير ذهني دختران از بدنشان مي گويد: همه دختران بخصوص در دوره بلوغ تصوير ذهني اي از بدن خود مي سازند. اگر اين تصوير ذهني مثبت و خوشايند باشد، تأثير خوبي بر ارتباطات اجتماعي دختر با ديگران و افزايش اعتماد به نفس او دارد؛ حالا دختراني كه دچار بلوغ زودرس مي شوند عموماً تصوير ذهني ناخوشايندي از بدن خود دارند و اين مسئله باعث مي شود كه در ارتباطات اجتماعي خود احساس بیگانگی و انزوا کنند. تصوير ذهني ناخوشايند يك دختر از اندام خود گاهي تا سال ها در ذهنش باقي مي ماند و آزارش مي دهد، دختري كه خودش و جسمش را دوست ندارد نمي تواند به راحتي در ميان ديگران ابراز وجود كند و نوعي احساس حقارت و تنهايي هميشه دنبالش است.^[3]

   پيامدهايي مثل عدم اعتماد به نفس، دور شدن از همسالان و تصوير ذهني ناخوشايند از بدن، مانند يك زنجيره باعث افت تحصيلي دختران دچار بلوغ زودرس جنسي مي شود.دختري كه در 8 سالگي به علت تغييرات جسمي بارز مثل بلند شدن قد يا بزرگ شدن سينه ها از همسالانش دورافتاده، در بزرگسالي رشدش به تدريج متوقف مي شود و حتي باعث كوتاه قدي او هم مي شود. ^[4]

   پيامدهاي منفي بلوغ زودرس در دختران زيادتر از پسران است. بلوغ زودرس جنسي در پسران پيامدهاي منفي جسمي دارد، اما پيامدهاي رواني زيادي ندارد. اتفاقاً اگر پسري كمي زودتر از همسالان خود به بلوغ برسد گاهی درميان آنها محبوب تر هم مي شود و اين دقيقا عكس اتفاقي است كه در ميان دختران مي افتد. زيرا دختري كه زود به بلوغ رسيده در ميان همسالان خود محبوبيت چنداني ندارد و مجبور است با دختران بزرگتر از خودش معاشرت كند. به همين دليل پدر و مادر، بخصوص مادران، بايد آگاهي كاملي نسبت به بلوغ دختران داشته باشند و راهكارهاي كاهش آسيب هاي رواني و جسمي حاصل از بلوغ زودرس جنسي در دختران را بدانند.^[5]

   افرادی که دچار بلوغ زودرس می شوند از نظر روانی دچار مشکلات زیادی خواهند شد. رشد اندام ها و بروز علائم بلوغ در نوجوانان کم سن در مقایسه با سایر همسالان، باعث ایجاد اضطراب شدید در این کودکان و والدین آنها می شود.. ارتباط والدین با معلمان فرزندشان به منظور برقراری ارتباط دوستانه آنان با بچه های همسن خود و جلوگیری از ایجاد مشکلات روانی در این زمینه بسیار اهمیت دارد. رعایت عوامل و شرایط فردی، خانوادگی و اجتماعی قابل کنترل (عوامل و شرایط ذکر شده در مورد علل بلوغ زودرس) به منظور تعدیل و کاستن از عوارض و پیامدهای بلوغ زود رس در زندگی حال و آینده این افراد نیز حائز اهمیت است.^[6]

2-2-3-3- عوامل ظهور بلوغ زودرس

وزن بالاي دختران از عوامل بروز بلوغ زودرس جنسي است .مصرف غذاهاي چرب، فست فودها، فراورده هاي هورموني و هرچيزي كه وزن متعادل در كودك را به هم مي زند، احتمال بلوغ زودرس جنسي را در كودك افزايش مي دهد.دلایل وراثتی و اقلیمی در بلوغ زودرس بسیار تاثیر گذار است، توجه به تغذيه مناسب و ورزش براي پيشگيري از بروز بلوغ زودرس جنسي در دختران و نیز کاهش پيامدهای منفی احتمالی در بلوغ قابل توجه است. 

   با توجه به احتمال بروز بلوغ زودرس جنسي در دختران دارای اضافه وزن، بايد از مصرف هر نوع غذايي كه وزن متعادل دختران را به هم بزند پرهيز كرد. توجه به ورزش و تغذيه مناسب، سبك زندگي مناسبي را ايجاد مي كند كه كودكانمان را از بسياري مشكلات جسمي و روحي نجات مي دهد اين روان شناس تاكيد مي كند: ورزش باعث حفظ تعادل وزن در دختران مي شود و از بروز بلوغ زودرس جنسي در دختران پيشگيري مي كند. حتي در مورد دختراني كه بلوغ كاملاً طبيعي هم دارند، مي توان با توجه به تغذيه مناسب و ورزش از پيامدهاي آزاردهنده بلوغ مثل گوشه گير و پرخاشگر بودن دختران كاست.^[7]

2-3- بخش سوم: ویژگیهای دختران وپسران

2-3-1- هویت یکسان وجنسیت متفاوت

   «مطالعه جنسیت وتفاوتهای جنسی از اواخر دهه 1960 همواره مورد توجه وعلاقه پژوهشگران بوده است .رشته نوین روان شناسی زن نیز ازهمان دهه آغاز گردید».^[8]

   اما بامروری که برسخنان ائمه معصومین (ع)می کنیم درمی یابیم که زوایای وجودی زن ازچهارده قرن پیش مورد توجه پیشوایان دینی بوده است.با اندکی مطالعه می بینیم سخنان برگرفته ازوحی وبراساس فطرت وطبیعت بشری با نظرهای روان شناسان بزرگ امروزمطابقت دارد.^[9]

   آنچه ازآیات وروایات استنباط می شود یکسان بودن هویت انسانی زن ومرد است .بنا برنقل مفسران زن ومردازیک گوهر وذات خلق شده اند ومبدأآفرینش همه افراد یک چیز است .

   موریس دبس واریک فروم ،روان شناسان معروف فرانسوی میگویند(روح جنسیت ندارد وکتب زیادی روابط زن ومرد رامورد تحقیق قرار داده ونتیجه گیری همه آنها یکسان بوده است)^[10]

2-3-2- هویت انسانی زنان ومردان

   مفسر معاصر، آیت الله جوادی عاملی ،با اشاره به آیه اول سوره نساء می گوید: (منظور ازنفس دراین کریمه همانا گوهر وذات واصل وواقعیت عینی شی ءاست ومراداز آن معنای روح ،جان وروان ومانند آن نیست.پس روا نیست که مباحث علم النفس کهن یاتازه رابه آیه ربط داده ویاتحقیق درباره آیه محل بحث راباآیات ناظر به پیدایش نفس ونفخ آن درانسان ورجوع آن به سوی پروردگار ودیگر مباحث قرآنی مرتبط به احکام روح انسانی وابسته دانست.)^[11]

   برخی ازنویسندگان درمورد هویت زن می نویسند: (هویت زن براساس اصل انسانیت ومسئولیت هایی که ازاین رهگذر متوجه اومی گرددمانند مرد خواهد بود بااین تفاوت که به دو جهت وضع فیزیکی وی و وضعیت خلقی وروانی او برخی ازشرایط ومسئولیتهای حیاتی وی با موقعیت مرد تفاوت می یابد.میتوان گفت خدای متعال براساس عدل وحکمت خویش برای زیستن وحرکت هر یکحد ومعیاری معین فرموده است.«من یتعد حدودالله فقدظلم نفسه »^[12] وطبیعی است که هرکس از حد توان ومسئولیت خویش تجاوز کند دروهله اول برای خود مشکلات فراهم کرده وبه خویشتن ستم کرده است.)^[13]

   نتیجه نهایی دراین بحث مهم این است که زبان دین با زبان علم جدید مطابقت داشته ودرهر دو مورد هویت مشترک انسانی برای زن ومرد درنظر گرفته شده است.وچون ارزش گذاری برای افراد براساس انجام تکالیف و وظایف ویژه آن هاست وزنان ومردان درذات وگوهر اولیه یکسانند وهیچ یک بردیگری برتری ندارد.^[14]

2-3-3- تفاوتهای دختران وپسران

دختران وپسران ازلحاظ روح وروان ، جسم وقدرت بدنی ،کارآیی باهم تفاوتهایی دارند که دراینجا به برخی ازآنها پرداخته میشود.

2-3-3-1- تفاوت درقوای عقلانی وعاطفی

   يكى از تفاوت هاى غيرقابل انكار ميان زنان و مردان تفاوت قواى عقلانى و عاطفى است. مردان از نظر عقل نظرى از زنان قوى تر بوده يعنى عقل تحليلگر و فرضيه باف و عقل سياسى- اجتماعى در مردان دامنه گسترده ترى نسبت به زنان دارد. اين برترى به علت وظيفه طبيعى مردان كه تسخير طبيعت و مبارزه با مشكلات اجتماعى براى ايجاد رفاه خانوادگى است در مردان وجود دارد.

   مردان به جهت آنكه كمتر تحت تاثير ساختار عاطفه خويش قرار مى گيرند، از جهت عقلانى قوى تر از زنان هستند و تصميمات جدى تر و قابل قبول ترى مى گيرند.^[15]

*(پایه تعقل زنان مشاهدات درونی وخارجی آنهاست ومیدان فکری آنها با توجه به مشاهدات گسترده تر ،وسعت بیشتری می یابد واین نوع تفکروتعقل درواقع با استفاده ازعقل عملی میسر خواهد شدونه عقل نظری.)^[16]

 *«دختران بیشتر از پسران حساس ودل نازک هستند. نظم وانضباط دختران بیشتر از پسران است. حس قدر شناسی دختران بیش ترازپسران است. دختران الفت پذیرترازپسران هستند و زود تر با یکدیگر انس می گیرند و زود تر از پسران وارد حیات اجتماعی می شوند و با جمع مأنوس می گردند. دختران مقرراتی تر از پسران هستند به حدی که اگرضابطه ای را بپذیرند اجرایش خواهند کرد. دختران بیشترازپسران وابستگی پیدا می‌کنند.»^[17]

*صادق(ع)فرمودند:«خداوند متعال به هر زنی به قدر صبر ده مرد صبر عطا فرموده است.» ^[18]

*«مرد بنده شهوت خویشتن است وزن دربند محبت است. زن حمایت مرد راگرانبهاترین چیزها برای خود می شمارد .زن بیش ازمرد قادر است برشهوت خود مسلط شود. شهوت مرد ابتدایی وتهاجمی است وشهوت زن انفعالی وتحریکی» .^[19]

2-3-3-2- تفاوتهای فیزیکی وجسمانی

   *تمام آنچه زنان و مردان را از یکدیگر متمایز میکند، تنها با یک کروموزوم آغاز میشود : کروموزوم مردانه که Yنام دارد، رشته باریکی است که تعداد اندکی ژن«25 عدد» را حمل میکند در حالی که کرموزوم   X زنانه، با 1000 تا 1500 ژن همراه است.^[20]

 *«خون مردان غلیظتر از زنان است و20درصد گلبول قرمز بیشتری دارند،از این رو اکسیژن بیشتری کسب می کنند ونیروی بیشتری نیز دارندو نفسهای آنها از زنان عمیقتر است .»^[21]

*«استخوان بندی مردان محکمتر اززنان است.

* خانمها در ادراک شنوایی توان بالایی دارند به گونه ای که از هر100محرکه صوتی تمام آن صداها را می شنوندوآقایان تنها صداهای انتخابی را می شنوند ».^[22]  

*«حس بینایی مردان از زنان بهتر است.»^[23] 

*«دختران سخن گفتن را زود ترازپسران شروع می کنند و رشد کلامی آنها بیشتر است و شیرین زبانترند.

*حس شنوایی و بویایی زنان قوی تر از مردان است.»^[24]

*«زبان زنان :دختران درتقلید واژه ها ازپسران ماهرترند و زودترازپسران سخن گفتن را می آموزند و نیزازنظردستورکاربرد واژه ها دختران برپسران برتری دارند و لکنت زبان درمیان پسران بیشتر دیده می شود وتلفظ زنان صحیح ترازمردان است.»^[25]                                                                               

2-3-3-3- تفاوت دردین باوری واعتقادات مذهبی دختران وپسران

   «در تحقیقی که بین 860 زن وشوهرانجام گرفت، زنان به نسبت 60 برابربیشتراز مردان گرایش به دین از خود نشان دادند. زنان مسائل روحی معنوی را با روان خود سازگار تر می کنند.»^[26]

   مفسر وحکیم معاصر آیت الله جوادی آملی می نویسد:«زن هادربخش دل وقلب وگرایش وجذبه موفق تر ازمردان هستند لذا مناجات در زن ها بیش ازمردان ویا لااقل همتای آنها اثر می کند.این که زن زودتر گریه میکند به خاطر آن است که دستگاه پذیرش اوعاطفی تر است. مهمترین راه ،راه ذکراست که انعطاف پذیری مقدمه آن است.»^[27]

2-3-4- تفاوتهای زن ومرد راز تکامل

   «در یک نگاه کلی تفاوت دروظایف براساس طبیعت متفاوت ووظیفه اصلی این دوپیکره جهان هستی تعین شده است وتکامل وتعالی بادرنظر گرفتن این تفاوتها وشناخت واحترام به آنها به وجود خواهد آمد.از آنجا که قانون آفرینش اقتضا میکند زن ومرد مکمل یکدیگر بوده وباهمزیستی وهمگرایی ،بخش توسعه نیافته وجود خویش رارشد دهند ودر وادی کمال قدم نهند، نمی توان تفاوتها راکم رنگ یانادیده تلقی کرد ویابه عنوان نقص کاستی وعیب برای هریک اززن ومرد مطرح نمود»^[28]

   تفاوتهای بین زن ومرد یکی از آیات خداوند متعال است.ثانیا پیوندی که بین زن ومرد است فقط به خاطر شهوت نیست زیرا اگر غریزه ی جنسی باعث پیوند بود باید زندگی بسیاری از خانواده ها بعد از مدتی از هم پاشیده می شد.در حالیکه آنچه باعث پیوند زن ومرد است چیزی بالاتر از شهوت است و آن چیزی است که خداوند سبحان که خالق موجودات است در قرآن بیان می فرماید:«خداوند از خود شما برای شما همسر آفرید تا اینکه آرامش پیدا کنید و بین شما مودت و رحمت قرار داد.» روم/ 21

   پس آنچه باعث تحکیم بین زوجین است یک مسئله فطری است که خداوند سبحان در وجود هر دو قرار داده است و آن مودت و رحمت است.