روش هاي تقويت خودپنداره كودك
روش هاي تقويت خودپنداره كودك چنانچه والدين قصد دارند فرزندشان، تصوير ذهني مثبت و ارزنده‌اي از خود داشته باشد، بايد طوري رفتار كنند كه كودك براي خودش ارزش و اعتبار قائل شود. به همين منظور توجه به نكات زير سودمند است:
1- هميشه سعي كنيد با كودك طوري رفتار كنيد كه گويي آنچه مي خواهيد باشد، هم اكنون هست. كودكان عمدتاً از دريچه چشم پدر و مادرها به خودشان نگاه مي‌كنند. آنها از والدينشان انتظار دارند به آنها بگويند، چه مي توانند بشوند، نه آن كه چه هستند. آنها براي يافتن شخصيت خود به كمك پدر و مادر و مربيان خود نياز دارند.
2- اگر والدين با كودك به صورت انساني مهم و با ارزش رفتار كنند، كودك هم خود را همين گونه مي پندارد. آنها بايد به فرزندان خود بياموزند كه عوامل بيروني را محك ارزش و اعتبار خود به حساب نياورده و از ضمير خود كمك بگيرند. حتي اگر در انجام كاري شكست خوردند، لازم است طوري با آنها رفتار شود، كه احساس ارزشمندي و كفايت آنها نه تنها لطمه نبيند، بلكه تقويت هم بشود.
3- خوب است والدين فرزندان خود را به مستقل بودن- و نه متكي بودن- تشويق كنند. هيچ گاه سعي نكنيد با محبت اضافي وانجام دادن وظايف و تكاليف كودك، استقلال او را بگيريد و كودك را بيش از اندازه به خود وابسته و متكي كنيد. چون حس استقلال طلبي موجب تقويت خودپنداره مي شود واحساس وابستگي مفرط به خودپنداره كودك لطمه مي زند.
4- والدين مي توانند با فرزندان خود طوري رفتار كنند كه آنها خود را بي عيب و كامل ببينند؛ زيرا خودپنداره كودك از ديدگاه پدر و مادرش نسبت به او سرچشمه مي‌گيرد. كودكي كه از ابتدا عادت كرده، خود را فردي شايسته، با كفايت، زيبا و موفق ببينند، در مقابل سختي ها و ناملايمات كمتر احساس ضعف و درماندگي خواهد كرد.
5- سعي كنيد فرزندان خود را طوري تربيت كنيد كه “تنوع عقايد” را بپذيرند. نفرت داشتن از گروهي از مردم، نشانه كينه و خشمي است كه كودك همواره در خود مي پرورد. اگر كودك بتواند احساس مثبتي نسبت به خود و سايرين داشته باشد، هيچگاه آنها را تهديدي عليه موجوديت خود به حساب نمي آورد. برعكس از آشنايي با افراد استقبال هم خواهد كرد؛ زيرا موجب گستردگي روابط اجتماعي او مي شود.
6- به كودكان كمك كنيد تا با خود صادق و روراست باشند. سعي كنيد جو حاكم را طوري بسازيد كه كسي مجبور به دروغ گويي و يا رياكاري نباشد. هرقدر كودك براي جلب توجه و حمايت شما كمتر مجبور به دروغ گفتن باشد، بيش تر مي تواند خود را با واقعيات دروني اش سازگار كند.
7- كودكان را تشويق به راه يابي و كنكاش درباره مسايل ناشناخته كنيد. اگر مايليد اعتماد به نفس فرزندتان را افزايش دهيد، او را به كارهايي تشويق كنيد كه تا كنون انجام نداده است، و براي هر شهامتي كه به خرج مي دهد، از او تقدير به عمل آوريد. بچه ها در ايام كودكي به حمايت و تاييد شما احتياج دارند تا بتوانند تصوير ذهني مثبتي از خود در ذهن داشته باشند.
8- كودكان را به ورزش و تحرك تشويق كنيد. كودكي كه با جسم سالم به بازي و جنب و جوش مي پردازد، مسلماً از روحيه اي شاد برخوردار خواهد بود و همين امر سبب مي شود كه او به راحتي بتواند استعدادها و توانايي هاي جسمي خود را مورد ارزيابي قرار دهد.
9- سعي كنيد جملات مايوس كننده و سرزنش آميز به فرزندان خود نگوييد. چنان چه كودكان هم عادت به گفتن چنين جملاتي دارند (براي مثال، “من هيچ وقت در هيچ كاري موفق نمي شوم” و يا “من آدم بد شانسي هستم”)، سعي كنيد با عباراتي كه حاكي از تلقين هاي مثبت و دلگرم كننده باشد، افكار منفي او را تغيير دهيد.
دكتر وين داير در كتاب خود به نام “چه كنيم تا فرزندان خوشبختي داشته باشيم؟ مي نويسد: “كودكان را از خردسالي بايد با اين واقعيت آشنا ساخت كه تاييد طلبي از ديگران وقت تلف كردن است. بايد به كودكان فهماند كه اگر هميشه در صدد جلب توجه وتاييد ديگران باشند، بايد هميشه كاري را انجام دهند كه آنها مي پسندند و مطيع خواسته هاي ديگران باشند.
وقتي كه كودكان خردسال از بي توجهي اطرافيان ناراحت و غمگين مي شوند بايد به آنها گوشزد كرد كه مخالفت ديگران كاملاً طبيعي است و هيچ لزومي ندارد كه هميشه او را تاييد كنند؛ زيرا تصوير ذهني اي كه كودكان از خود دارند، بسيار مهم‌تر از تصويري است كه ديگران از آنها دارند. چون تصوير ذهني اي كه ديگران از او دارند، همواره در حال تغيير و دگرگوني است”.
امروزه برخلاف گذشته كه كودك را به سكوت و گوش كردن وا مي داشتند، از او مي خواهند كه با قاطعيت و صداي بلند خواسته خود را اعلام كند و با استفاده از روش‌هاي صحيح مهارت‌هاي اجتماعي، نيازها و عقايد خود را عنوان كند (برنشتاين، بليك و هرسن، 1977).
(سلحشور، 1379، ص88)
