آموزش نکات تربیت فرزند

آزمونهاي گروهي و چند بعدی هوش کودکان

1397/6/11 21:23
نویسنده : مشاور
472 بازدید
اشتراک گذاری

 

آزمونهاي گروهي هوش :

از آنجا كه اجراء آزمونهاي فردي معمولاً يكساعت طول مي كشد و فقط زماني بكار مي رود كه در مورد وضعيت تحصيلي و يا عاطفي كودك خاصي مسئله اي پيش آمده باشد . آزمونهاي گروهي هوش براي استفاده مدارس ايجاد شده است كه شاگردان زيادي دارد . اين آزمونهاي انفرادي همبستگي دارند ولي عمدتاً دقت كمتري دارند . زيرا فرآيند آزمون اين امكان را با آزماينده نمي دهد كه بتواند مطمئن شود كه همة كودكان راهنمايي لازم را درك مي كنند . براي انجام دادن هر بخش وقت كافي لازم دارند و هنگام انجام دادن آزمون حواسشان منحرف نمي شود .

آزمونهاي چند بعدي هوش ؛‌

بعضي از نظريه پردازان گفته اند كه هوش بايد به عنوان چندين توانايي جداگانه بررسي شود . آنان براساس همين نظريه چند بعدي آزمونهاي تدوين گرديده اند ، آزمون « توانشهاي ذهني اوليه » (1) كه براي كودكان دبستاني تدوين شده است . هردو شامل آزمونهاي فرعي جداگانه است كه مهارتهايي مثل استدلال كلامي ، توانش عددي، روابط فضايي ، و سرعت ادراك را اندازه گيري مي كند . هرچند كه نمره هاي بسياري از اين آزمونها فرعي با نمره اي استانفورد بينه وكسلر همبستگي دارند .

آزمونهاي چند بعدي مخصوص زماني مفيد است كه در مورد توانايي خاصي در كودك ابهامي وجود داشته باشد مثل «‌آيا اين كودك در تجسم روابط فضايي دچار مشكلاتي است ؟ » ( آنا ستازي ، 1982 )

بسياري از روان شناساني كه از روش تحليل عوامل استفاده مي كند عموماً براين عقيده اند كه عوامل گروهي زير توانائيهاي بنيادي است كه در همة كارها ديده مي شود و قابل اندازه گيري است . توانايي با استعداد كلامي ، براي استفاده در تستهايي كه استعداد كلامي و مقايسه اي را مي سنجد .

استعداد فضايي : براي اندازه گيري توانايي خواندن نقشه ها

استعداد عددي :‌ براي سنجش توانايي كارهاي رياضي عملي ، مانند جمع وتفريق و چهار عمل اصلي .

استعداد منطقي : براي كشف موارد اشتباه و نادرستيها با ذكر دليل .

عامل حافظه آني :  براي نشان دادن استعداد در بخاطر آوردن چيزهايي مربوط به هم و هجاهاي به معني .

عامل سرعت : تشخيص سريع بدون استفاده از استعدادهاي ديگر .

براي نمونه تست روابط فضايي مينه سوتايكي از آزمونهاي مشهوري است كه در زمينة مشاغل فني ومهندسي تهيه شده است ، اين آزمون شامل دو تخته چوبي است كه در داخل هريك از آنها جاي شكلها وقطعاتي بريده خالي شده است . هر يك از شكلها داراي سه اندازه است و رويهمرفته 58 قطعه بريدگي ايجاد گرديده كه هر قطعه درست قالب يكي از بريدگيهاست كه داوطلب با سريعترين زماني كه مي تواند آنها را درجاي خود قرار مي دهد . امتياز وي برحسب زماني كه براي جاي دادن قطعات در جاي اصلي خود حذف كرده است .

آزمون ريون1  :

آزمون يا ماتريسهاي پيشروند ريون اندكي پيش از جنگ جهاني دوم تهيه شد و از آن پس دربارة آن پژوهشها زيادي به عمل آمد . فرمهاي تجديد نظر شدة آزمون ريون براي اندازه گيري هوش افراد در همة سطوح توانايي از كودكان 5 ساله تا بزرگسالان سر آمد به كار مي رود .

سوالهاي مطرح شده در ماتريسها ، همه از يك نوع اند . آزمودني ابتدا بايد منطقي را بر اساس آن الگوي هر سوال راكامل مي كند انتخاب نمايد .

سوالهاي آزمون از آسان به مشكل تنظيم شده است. محتوي سوالهاي آزمون ريون مستلزم فرايند استدلال ذهني براي كشف اصول و منطق حاكم بر روابط اجزاء الگوهاي ماتريسهاست . بنابراين عمدتاً هوش سيال را اندازه گيري مي كند . بنابراين برخورداري از شرايط بهتر اجتماعي و آموزش در پاسخ دادن به سوالهاي تأثير چنداني ندارد ، به همين دليل به نظر سازندة آن يك آزمون مستقل از فرهنگ به شمار مي رود.

عامل كلامي در يافتن پاسخهاي درست سوالهاي آزمون موثر است و اجراي اين آزمون در فرهنگهاي مختلف مناسبتر از آزمونهايي است كه عامل و فرهنگي در محتوي آنها نقش مهمي دارند . يكي از محدوديتهاي عمدة آزمون ريون آن است كه سوالهاي آن تنوع زيادي ندارد . در نتيجه كساني كه در عامل اختصاص سوالهاي ( عامل S اسپرمن) توانايي بيشتري دارند نمرة بيشتري مي گيرند ، به همين دليل است كه خود ريون استفاده از آزمونهاي كلامي را نيز كه بيشتر هوش متبلور را اندازه گيري مي كنند. همراه با ماتريسهاي خود پيشنهاد مي كند .

آزمون ريون داراي دو فرم متفاوت است . آزمون ريون كودكان كه بر سنجش هوش كودكان 5 تا 9 ساله به كار مي رود داراي تصاوير رنگي است . و كودكان بزرگتر با تصاوير سياه و سفيد تدوين شده است .

براي اجراي آزمون ريون ابتداء نمونه سوالهايي به آزمودني داده مي شود كه جنبه راهنمايي و يادگيري دارد . و وقتي آزمودني با نحوة پاسخ دادن آشنا شدن از آنها خواسته مي شود درمحدودة زماني معين پاسخهاي در سمت سوال را پيدا كند . آزمون ريون كودكان بالاتر از 9 سال 60 سوالي دارد و زمان اجراء آن 45 دقيقه است ، در اين آزمون به هر پاسخ درست آزمودني يك نمره داده مي شود سپس مجموع نمره هاي خام آزمودني با در نظر گرفتن سن وي از روي جدول هنجار به هوشبهر انحرافي با ميانگين 100 و انحراف معيار 15 تبديل مي شود .

آزمون ريون رنگي توسط دكتر محمد نقي براهني در مورد كودكان تهران هنجاريابي شده است . آزمون سياه و سفيد نيز طي تحقيقي كه توسط دكتر باقرثنايي ذاكر دربارة بررسي علل افت تحصيلي در دانشگاه تربيت معلّم انجام گرفته است . ( شريفي ، 74)

 

طبقه بندي آزمونهاي هوش بر حسب گروههاي سني به شرح زير است :‌

نوع آزمون

گروههاي سني

مقياس سنجش برازلتن براي نوزادان ( BNAS )

مقياسهاي تحولي گزل ( GDS )

مقياسهاي تحولي شيرخوارگي بيلي ( BSID )

مقياسهاي هوش شيرخوارگي كتل ( CIIS )

آزمون جديد استنفورد بينه ( فرم 1986 )

مقياس تجديد نظر شدة وكسلر براي كودكان

 پيش  آموزشگاهي  ( WPPSI  - R )  

مقياس تجديد نظرشدة وكسلر براي كودكان ( Wisc - R )

مقياس تجديد نظر شدة وكسلر براي بزرگسالان ( Wisc - R )

آزمون ريون رنگي

آزمون زيون سياه و سفيد

آزمون نابسته به فرهنگ كتل

مقياس 1

مقياس 2

مقياس 3

آزمون توانائيهاي شناختي : مجموع اول

آزمون توانائيهاي شناختي : مجموعه دوم

مجموعه آزمون استدادهاي چند بعدي ( MAB )

آزمون استعدادهاي عمومي  ( DAT)

آزمون گودايناف هريس ( GHDT)

نوزادان  3 روزه تا 4 هفتگي

4 هفتگي تا 5 سالگي

2 تا 30 ماهگي

2 تا 30 ماهگي

2 سالگي تا بزرگسالي سرآمد

4 تا  6 سالگي

6 تا 17 سالگي

بزرگسالان از 17 تا 70 سالگي

كودكان 5 تا 9 سالگي

از 9 تا 18 سالگي بزرگسالان

 

4 تا 8 سالگي

8 تا 14 سالگي و بزرگسالي كه سطح تحصيلات كمتر از از متوسط دارند بزرگسالان با هوش و افراد داراي تحصيلات دانشگاهي كودكان پيش دبستاني و دانش اموزان كلاسهاي اول و دوم و سوم ابتدائي

دانش آموزان كلاسهاي سوم تا دوازدهم

بزرگسالان

2 تا 18 سالگي

كودكان 5 تا 10 ساله 

 

 

 مهد كودك :

ما دريك دوره اي از تاريخ زندگي مي كنيم كه تحريك يكي از خصوصيات آن به شمار مي رود . عصر اتم به همراه خود عجله و شتاب را در زندگي به ارمغان آورده است . كشمكشها و تهديد به انهدام كلي دنيا و جنگلها همه ما را نگران و مشوش مي‌دارد .

اگر والدين طفل در تفكر و اعمال خويش آثار ثبات و آرامش نشان ندهند يقيناً كودك خردسال علائم نگراني و اضطراب آنرا در اعمال خود منعكس خواهد ساخت . 

طفل چهار يا پنجساله نمي تواند اهميّت مسائل و مشكلات محلي ، ملّي ، جهاني را بفهمد و درك كند ولي بخوبي مي تواند گره  جبين پدر يا ناراحتي مادر را تشخيص دهد . دلهره ، نگراني ، ترس ، ترديد و بلاتكليفي مي تواند امنيت خاطر كودك را سهولت از بين ببرد . برخي از اطفال كودكستاني ممكن است به  عللي كه خارج از حيطه توانايي پدر و مادرشان باشد از زندگي آرام  عادي و نشاط بخش خانوادگي برخوردار نباشند .

اغلب كودكستان ها معمولاً در شهرها قرار دارند زيرا زندگي شهري داراي فشارهائي جهت خردسالان نيز مي باشد . فقدان فضاي لازم براي بازي ، زندگي در منازل تنگ و پر جمعيت دخالت و كنترل نارواي  بزرگسالان را در زندگي كودكان افزايش مي دهد .

مادراني كه درخارج از خانه به دنبال كار و شغل مي روند براي نگهداري و  مراقبت فرزندشان به راههاي گوناگون از قبيل سپردن آنها به كانون هاي كودكان و يا همسايگان مي روند . خانواده هاي سابق بر خلاف خانواده هاي امروز كه از افراد كمتري تشكيل مي شوند كثرت و وسعت بيشتري داشتند در نتيجه اطفال تجارت اجتماعي فراواني كسب مي كرد . بنابراين كودكستان (مهد كودك ) فرصتهاي پردازشي به منظور ترميم اين نقايص و بدست آوردن اطلاعات و مهارتهاي اجتماعي بيشتري بوجود مي آورد ، خانه هاي بزرگ با باغچه هاي وسيع و فضاي باز براي باز ي جاي خود را به آپارتمانها و حياطهاي تنگ و كوچك داده است . ساختمان كوكستان اين فضاي باز را در اختيار كودكان مي گذارد . آموزشگاه و خانواده طفل موطفند كه در طرح و تهيه برنامه هاي كلي براي رشد عمومي كودكان همكاري بسياري نزديكي داشته باشند و بدون وجود اين همكاري ممكن است پاره اي از فعاليتهاي ضروري براي طفل مورد غفلت يا تكرار قرار گيرد يا از همه برتر كودك به سازگاري با دوسيستم مغاير مجبور باشد .

و حال در اينجا ذكر اعتقادات و نظريه هاي محققان ، روانشناسان و صاحب نظران در مورد تأثير آموزش پيش دبستاني مي پردازيم :

بسياري از محققان اعتقاد دارند كه زندگي كردن در يك محيط غني خصوصاً در سالهاي نخست زندگي مغز را تقويت نموده و امكانات فراگيري گسترش مي يابد.

تحقيقات علمي نشان داده اسن كه 6 سال اوّل زندگي از لحاظ رشد هوش و شكل

گيري شخصيت سرنوشت ساز مي باشد .

پياژه روانشناس سوئيس به بعد رشد شناختي تكيه مي كند و محتوي شناخت آدمي را مجموعه اي از دريافتهاي فكري و عاطفي ، اجتماعي و اخلاقي مي داند كه از بعد نظري اين ابعاد را از  هم جدا مي كند ولي عملاً ابعاد مختلف رشد در ارتباط با هم مشكل مي گيرند و رشد مي يابند شناخت در روانشناسي مترادف با تفكر بكار مي رود و شامل شبكه و سيستمي از فرآيندهاي شناخت مثل حافظه ، تشكيل مفاهيم ، ادراك و غيره است . انسان در طي مراحل رشد مي كند از لحاظ كيفي با يكديگر متفاوتند ضمن اينكه اين مراحل به يكديگر استوارند هر كدام از آنها ساختار و عملكرد خاص خود را دارند . او معتقد است براي پرورش و رشد ذهني كودكان بايد به تقويت و غني سازي محيط قبل از دبستان آنان مبادرت نمود .

برخي از كارشناسان تعليم و تربيت تاكيد دارند كه آموزش و پرورش پيش دبستاني عمدتاً در جهت آماده كردن كودك براي ورود به دورة ابتدائي مي باشد : يعني اين ذهنيت كه آموزش و پرورش پيش دبستاني بخشي از آموزش همگاني و بنيادي تلقي شود . لازم به ياد آوري است كه ايجاد اين دوره ها بنام آمادگي در كشورها به گونه گسترده اي مطرح است ولي اميد است كه به جاي خود را در نظام تعليماتي باز نمايد . صاحبنظران اعتقاد دارند آموزش يكي و دو ساله قبل از دبستان در توسعه خزانه لغوي كودكان با ايجاد مفاهيم اساسي و قدرت بيان بسيار مؤثر است و باعث مي شودكه كودك در دبستان از ديگران جلوتر بيفتد در ضمن اين آموزشها مي تواند عامل موثري در تقويت حس همكاري اجتماعي و مردم گرايي و راه حل موثري براي حل مشكلات در مدرسه و حتي محيط اجتماعي مي باشد و تجربه نشان داده كه از همان روز اول ورود به دبستان تفاوت ميان دانش آموزان كه دورة پيش دبستاني را گذرانده‌اند با آنهايي كه اين دوره را نگذرانده اند كاملاً روشن است .

تأثير كودكستان در رفتار اجتماعي كودك .

كودكستان طفل را با دنيايي جديد ولي متفاوت آشنا مي سازد كه در آن عوامل اجتماعي جديد براي اجتماعي شدن مانند مربيان و همسالان وجود دارند قهرمانان اصلي كودكستان معمولاً مربي و معلم است كه عموماً هميشه زن مي باشد . طفل بزودي در مي يابد كه خانم معلم مانند مادرش بسرعت نيازهاي او را بر نمي‌آورد و توجهي كه مادر به او مي كند نشان نمي دهد در كودكستان برخي از پاسخهاي رفتاري و شخصي كودك تشويق و بعضي ديگر تنبيه مي شود. طفل بايد بكوشد در كودكستان با اطفال همراهي و همگاني نشان داده و با برخي از آنها نيز دوستانه رفتار نمايد . (عظيمي ، 1372 )

پس از خانه كودك در گروههاي بازي دومين تجربه گستردة اجتماعي را كسب مي‌كند و اين گروهها به طور معمول از كودكان همسايه تشكيل مي شود و موجب مي گردد هر كودك از نظر اجتماعي تجربياتي كسب كند . در نقشهاي مختلفي كه نشانه زندگي بزرگسالان است ظاهر شود . بعد از آن نوبت به گروههاي سازمان يافته تر نظري عضويت در باشگاه مي رسد . ( سرمَد ، 1373 )

تأثير كودكستان در رشد مفاهيم ذهني اطفال .

تعليم و تربيت انفرادي سبب مي شود كه هوش و استعداد اطفالي كه در محيطهاي نامناسب پرورش نيافته اند ازدياد يابند . تحقيق نشان مي دهد محيط كودكستان مي‌تواند براي طبقات پايين اجتماعي بسيار مؤثر باشد . در مورد اطفالي كه از طبقات متوسط يا بالاتر اجتماعي هستند تأثير كودكستان در رشد مفاهمي ذهني و ازدياد استعداد و قواي عضلاني آنان بطور دقيق روشن نيست . ( عظيمي ، 1372 )

رفتار اجتماعي در سنين پيش از مدرسه .

در سالهاي پيش از مدرسه دو تا شش سالگي كودكان به تدريج از افرادي غير اجتماعي به افرادي اجتماعي تبديل شده از حالت انفرادي به حالت اجتماعي مي گرايند . كودكان در اين دوران از طريق همكاري و فعاليتهاي گروهي براي زندگي اجتماعي در دبستان آماد مي شود ميزان آميزش كودك با كودكان ديگر ، در اين دوران تأثير بسياري در رشد اجتماعي وي خواهد داشت . كودكاني كه پيش از رفتن به كودكستان و دبستان زندگي گروهي داشته اند (مثلاً‌در شيرخوارگاهها ) در كودكستان يا دبستان بيش از كودكان ديگر با همسالان آميزش مي كنند . ( احدي ، بني جمالي 1374 )

واكنشهاي عاطفي و متقابل اجتماعي .

واكنشهاي عاطفي و متقابل اجتماعي با مشاهده همسالان تغيير مي كند براي مثال اگر كودكان همسالان خود را ببينند كه به شوخي اي مي خندند آنها همين واكنش را نشان مي دهند . مطالعة آزمايشگاهي نشان مي دهد كه كودكان كه شاهد همسالان اجتماعي خود هستند . اجتماعي تر مي شوند و بيشتر مي توانند مشاركت اجتماعي داشته باشند. كودكان مي توانند براي آن دسته از همسالان خود كه ترسهاي غير منطقي دارند نقش روان درمانگر را داشته باشند بدين ترتيب كه مي توانند به آنان طرز برخورد آرام با محركهايي را كه بر آنان ترس آور است نشان دهند .  (ياسايي ، 1370 )

روابط طفل با همسالان نقش بسيار موثري در فرايند اجتماعي شدن او ايفا مي كند اين نقش به دو صورت انجام مي گيرد .

الف ) بواسطه تقويت رفتار از طريق پاداش وتنبيه

ب ) از طريق فراهم كردن الگوي تقليد و همانند سازي بديهي است عوامل ديگري نيز از شخصيت طفل سرچشمه مي گيرند دخالت دارند مثلاً اطفال برونگرا و آنانكه علاقمند به ايجاد روابط عاطفي با ديگران هستند سريعتر تحت تأثير همسالان خودشان قرار مي گيرند . كودكانيكه بستگي عاطفي شديدتري با افراد خانوادة خود دارند ، كمتر تحت نفوذ همسالان خود واقع مي شوند .  ( عظيمي ، 1372 )

 

1- Ravin

پسندها (0)
شما اولین مشوق باشید!

نظرات (0)